مشغول خواندن مجلات خارج از کشور بودم که تعدادی آگهی تبلیغاتی نظرم را جلب نمود. برخی از انها مربوط به بنگاه معملات ملکی بود و بقیه در رابطه با مشاغل دیگر از جمله حسابداری، خشکشوئی، تعلیم رانندگی و غیره. نکته قابل توجه بی ربط بودن مدارک تخصصی و تحصیلات افراد در آگهیشان بود. مثلا دلال معاملات ملکی خودرا بعنوان مهندس مکانیک و یا فوق لیسانس علوم اجتماعی معرفی کرده بود و حسابدار و تعلیم رانندگی به ترتیب درجات تحصیلی دکترای شیمی صنعتی و فوق لیسانس مهندسی صنایع را در آگهی تبلیغاتی خود زده بودند. آقای خشکشوئی نیز زیر نام خود مدرک مهندسی برق از دانشگاه تهران را درج نموده بود. واقعا هرچه فکر کردم نتوانستم رابطه ای بین شغل و مدارک تحصیلی این هموطنان پیدا کنم. یکی دو هفته قبل نیز یکی از تلویزیونهای ایرانی بخشی از برنامه خود را به پخش مناظره کاندیداهای پارلمان استان که خوشبختانه یکی از آنها ایرانی بود اختصاص داده بود. وقتی که نوبت به معرفی هموطن عزیزمان شد ایشان به جای آنکه از سابقه فعالیتهای اجتماعی و سیاسی خود صحبت کنند عمدتا پیشرفتهای علمی و دانشگاهی و جوائزی را که در امور تحقیقاتی کسب نموده بودند را توضیح دادند.
یکی از تفاوتهای موجود بین فرهنگ ما و کشورهای غربی نحوه برخورد و چگونگی استفاده از مدرک تحصیلی است. در غرب کاربرد اصلی مدرک در کاریابی و اشتغال است. در فرهنگ ماتریالیستی و مصرفی کشورهای غربی ارزش مدرک تحصیلی عمدتا در ظرف مادی خود دارای معنا و مفهوم و قابل اندازه گیری است و خود به تنهائی فاقد ارزش فرهنگی خاصی می باشد. به عبارت دیگر مدرک تنها پلی است برای گرفتن شغل و کسب درامد مناسب. در فرهنگ عامیانه این جوامع ارزش هر فرد، جایگاه طبقاتی و پرستیژ اجتماعی او را صرفا میزان دارائی مادی و نحوه زندگی فرد تعیین میکند ونه لزوما درجه تحصیلیش. در روابط اجتماعی کمتر اتفاق می افتد که فردی را با القاب تحصیلی مانند دکتر یا مهندس خطاب کنند و یا احترام امتیاز ویژه ای برای کسانی که دکتر، مهندس و یا پروفسور هستند قائل باشند. هدف اصلی افراد در زندگی "موفقیت" است و برای رسیدن به آن لزوما کسب مدرک و تحصیلات عالیه مبنا نیست. در حقیقت این بازار کار وعلاقه و توانائیهای فرد است که نقش تعیین کننده تری در تصمیم افراد به رفتن یا نرفتن به دانشگاه بازی می کند تا فاکتورها ئی نظیر فشار خانواده، رقابت و یا ارزشهای کاذب اجتماعی.
در جامعه ما مدرک در بعد فرهنگی دارای ارزش طبقاتی است . داشتن مدرک و تحصیلات عا لیه بویژه زمانی که القاب مهندس و دکتر را همراه داشته باشد نشانه پرستیژ اچتماعی، روشنفکری و مدرنیته است. اکثر کسانیکه دارای تیتر و مدرک تحصیلات عالی هستند خود را متمایز از دیگران دانسته و بعضا با دیدگاهی طلبکارانه انتظار احترام از همه را دارند. متاسفانه جامعه و خانواده نیز چنین دیدگاه و تفکر طبقاتی را پرورانده و بسط و تبلیغ میکند.
در فرصتی دیگر به برسی ریشه های این مسئله و ضررهای اجتماعی آن میپردازم.
No comments:
Post a Comment